İzotrop Ve Anizotrop Ortamlarda Düşey Elektrik Sondajı Verilerinin İki-Boyutlu (2b) Modellenmesi


Gasimov E., Pekşen E. , Ulugergerli E., Durdağ D. (Araştırmacı), Kıyak A.

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Proje Grubu: Fen ve Mühendislik
  • Projenin Yürütüldüğü Birim: Mühendislik Fakültesi
  • Başlangıç Tarihi: Kasım 2025
  • Bitiş Tarihi: Kasım 2026

Özet

Bu projenin temel amacı, izotropik ve anizotropik ortam için düşey elektrik sondaj (DES) verilerini iki boyutlu (2-B) modellemektir. İlk olarak, üç tabakalı bir yer modeli için bir boyutlu (1-B) yapay DES verileri türetilecektir. Yapının tüm birimlerinin anizotropik olduğunu varsayarak, modele elektriksel anizotropi (EA) katsayısı eklenecektir. Ardından, sönümlü en küçük kareler yöntemini kullanarak üç tabakalı izotropik ve anizotropik modeller için 2-B’lu ters çözüm uygulanacaktır. Elde edilen 1B ve 2B sonuçları karşılaştırılacaktır. Yapay veriler ile yapılan modelleme çalışmasından sonra önerilen yöntem gerçek saha veri seti üzerinde de test edilecektir. Veri seti, 2006 yılında Maden Teknik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) tarafından Türkiye'nin Konya ilinde toplanmıştır. Saha verilerinden EA parametrelerini tahmin etmek için, 1-B’lu yer modeli varsayımıyla parçacık sürü optimizasyonu (PSO) yöntemi kullanılacaktır. Sonuç olarak, EA parametrelerine dayalı yeni DES eğrileri türetilecektir. Ardından hem izotropik (düzeltilmiş) hem de anizotropik (düzeltilmemiş) DES veri setlerine 2B ters çözüm uygulanacaktır. Bu yaklaşım toplam da iki hattı için uygulanacaktır. Her iki profile yakın sondaj verileriyle 2-B’lu izotropik ve anizotropik model sonuçları test edilecektir. Profil hatlarına yakın sondaj kuyu verisinin olması da bu çalışmamızın sonucunda elde edeceğimiz 2-B’lu izotrop ve anizotrop yeraltı modellerinin sonuçlarını kontrol etmemize avantaj sağlayacaktır. Bu hedefler doğrultusunda geliştirilecek yöntem, jeotermal, maden ve hidrojeolojik aramalarında sondaj uygulamalarında hedef derinliğin daha doğru tahmin edilmesine olanak tanıyarak, ekonomik kayıpların azaltılmasına katkı sağlayacaktır. Bunun yanı sıra literatürde bu konuyla ilgili çalışma olmadığından çalışma sonuçlarının yayın potansiyelinin yüksek olması ve literatüre katkı sağlayacağı ön görülmektedir.